Thủy Trung Tiên là tên chữ, tức là đền thờ bà Chúa dưới nước (Mẫu Thoải), còn dân gian quen gọi với tên trước đây là đền Cẩu Nhi. Theo sử sách và huyền tích trong dân gian, ngôi đền liên quan đến việc thờ Thần Chó và sự ra đời, lên ngôi của Vua Lý Công Uẩn, cùng việc dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long.
Đền nằm giữa hồ Trúc Bạch ẩn dưới những vòm cây xanh, có cây cầu đá bắc từ bờ vào đền. Mùa xuân năm nay, giữa vòm lá xanh đột ngột sáng bừng lên những bông hoa trắng như tuyết, bên phải đền theo hướng từ ngoài nhìn vào là những cành hoa chĩa thẳng lên trời, còn bên trái là cành hoa thả la đà xuống mặt hồ. Hoa nở đúng vào dịp đầu tháng hai âm lịch nên nhiều người vào lễ đền có dịp dừng chân ngắm hoa.
Nhiều người rút điện thoại ra chụp ảnh vì thấy loài hoa lạ, nhưng không biết tên hoa. Vào trong thì được người bảo vệ đền nói đó là hoa đỗ mai. Anh còn cho biết có tất cả 6 cây đỗ mai mọc trên bờ đất xung quanh đền, trong đó có 5 cây đỗ mai hồng và một cây đỗ mai trắng sau đền.
Đỗ mai rất sai hoa. Hoa mọc chi chít trên cành, có khi dài đến cả mét, nhìn xa trắng như những bông tuyết giữa mùa đông trời Âu. Đỗ mai trắng nhìn xa khá giống hoa sưa (có lẽ một phần bởi theo phân loài thì chúng cùng họ đậu), với sắc trắng dịu dàng, thanh khiết. Còn đỗ mai hồng khi mới nở có phớt thêm màu hồng nhẹ, tuy nhiên cả chùm hoa, cả vòm hoa nhìn xa thì chỉ thấy màu trắng xốp như những túm bông bám chi chít trên cành.
Đỗ mai còn có tên là đào đậu, hồng mai, cây cọc rào, anh đào giả, tên khoa học là Gliricidia sepium, thuộc họ Đậu (Fabaceae). Đặc biệt, đỗ mai còn có tên là sát thử đốm, vì vỏ cây có độc tính mạnh, đem ngâm nước rồi lấy nước đó “nhuộm” mồi có thể làm thuốc diệt chuột. Đỗ mai có nguồn gốc từ rừng tự nhiên châu Mỹ. Ở Việt Nam, cây được trồng phổ biến rộng rãi ở Nam Trung bộ, Bà Rịa - Vũng Tàu và các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk… Cây nhân giống bằng cách giâm cành hoặc bằng hạt, mọc nhanh, khỏe nên được trồng khá rộng rãi làm cảnh vì cho hoa đẹp.
Theo các trang hoa, cây cảnh, tại Việt Nam, cây ra hoa, nở đúng vào dịp Tết rất đẹp và thường được gọi là cây anh đào giả, vì cho rằng đó là cây họ đậu, nhưng khi trổ hoa trông tựa như cây anh đào. Đặc biệt, đỗ mai hồng nhìn từ xa có nhiều nét giống hoa anh đào.
Không chỉ đẹp, đỗ mai còn có tác dụng cải tạo đất rất mạnh do khả năng cố định đạm tự do của bộ rễ. Thậm chí, những nơi có cỏ tranh phát triển mạnh, khó diệt trừ, người ta trồng cây đỗ mai thành rừng, sau một thời gian cỏ tranh sẽ biến mất và đất cỏ tranh trở thành đất canh tác nông nghiệp. Gỗ của đỗ mai có thớ mịn, vân khá đẹp và bền, thường được chế tác thành đồ trang trí nội thất, làm nông cụ, làm tà vẹt đường tàu hỏa và làm gỗ xây dựng.
Theo các tài liệu khoa học, trong điều kiện thích hợp cây thường có chiều cao từ 4 - 7m, cành nhánh khá nhiều, mọc chếch, mang những lá kép lông chim lẻ, với 9 - 15 lá chét hình xoan hơi thuôn màu xanh sáng, dài 4 - 5cm, rộng 1,5 - 3cm. Hoa ra nụ trước khi cây rụng trụi lá và nở trước khi ra lá non. Hoa đỗ mai có màu trắng, phớt hồng hay hồng thắm, đài hình chuông hay có 5 thùy nhỏ hình răng cưa, tràng có cánh hình mắt chim, hoa mọc ở nách lá dọc suốt cành. Hoa đỗ mai có mùi thơm dìu dịu nên thường hấp dẫn ong đến hút mật.
Hoa đỗ mai đẹp từ vòm hoa, cành hoa, và nhìn cận cảnh lại càng đẹp, cảm giác như có lớp phấn mịn trên từng cánh hoa. Cùng với ngôi đền đặc biệt Thủy Trung Tiên - Cẩu Nhi giữa hồ nước trong xanh, những bông hoa đỗ mai hiếm hoi giữa đất kinh kỳ càng tôn thêm vẻ đẹp riêng của hồ Trúc Bạch và con đường “Cổ Ngư xưa” giữa hai bên là mênh mang sóng nước…
